Ülkemizde ve dünyada yaygın şekilde görülen romatoid artrit, eklemlerin iltihaplanmasına yol açan bir tür otoimmün hastalıktır. Hastalarda yaşam kalitesini düşüren olumsuzluklara neden olan birçok semptom ile kendini belli eden bu hastalık hekimler tarafından hastanın öyküsünün alınması, fiziksel muayene, kan testleri ve tıbbi görüntüleme yöntemlerinin kullanımı ile kolaylıkla teşhis edilebilmektedir. Romatoid artrit hastalığının tanısının koyulmasında, tedavi sürecinde hastalığın takip edilmesinde ve romatoid artritin diğer artrit türlerinden ayırt edilebilmesinde kan testlerinin oldukça önemli bir rolü vardır. Bu testlerden bir tanesi de Anti CCP testidir. Yapılan test sonucunda romatoid artrit teşhisi koyulan bireylerde daha ileri tanı testlerinin de yapılmasının ardından tedavi süreci planlanmalıdır. Mevcut hastalarda ise tedavideki başarı oranının ve hastanın durumunun değerlendirilmesi açısından düzenli aralıklarla Anti CCP testi ve hastalığa ilişkin diğer kan testleri tekrarlanmalıdır.
Anti CCP Nedir?
Anti siklik sitrüllenmiş peptid adlı antikorun kısaltılmış ismi olan Anti CCP, romatoid artrit hastalığının teşhisinde ve takibinde kullanılan hastalığa özgü bir kan parametresidir. Romatoid artrit hastalığının araştırılmasında en sık kullanılan testlerden bir tanesi RF olarak kısaltılan romatoid faktördür. Fakat romatoid faktör, bu hastalığa özgü bir değer olmayıp diğer romatolojik hastalıklar, kronik viral ve bakteriyel enfeksiyonlar, kronik karaciğer hastalıkları gibi durumlarda da yüksek çıkan bir kan parametresidir. Bu nedenle romatoid artrit tanısı ve tedavisinde hastalığa daha özgü olan Anti CCP adlı antikor kullanılmaya başlanmıştır. Bu antikorun kandaki düzeylerinin incelenmesi ile yapılan Anti CCP testi ile hastalığın kesin tanısı koyulabilmekle birlikte tedavi sürecindeki başarı durumu da takip edilebilmektedir. Bununla birlikte vücutta romatoid artrit ile benzer semptomlarla kendini belli eden hastalıkların araştırılmasında romatoid artritin ekarte edilmesi için de Anti CCP testi uygulaması oldukça faydalıdır. Bu test genellikle tek başına uygulanmak yerine hastalıkların birbirinden ayırt edilebilmesine katkı sağlayan ve tanıyı güçlendirmeye yardımcı olan farklı kan testleri ile bir arada uygulanır ve tüm sonuçlar bir arada hekim tarafından değerlendirilir. Elde edilen sonucun olması gereken aralıklar dâhilinde çıkmaması durumunda daha ileri tanı testleri de uygulandıktan sonra romatoid artrit hastalığının varlığına ilişkin kesin bir sonuca ulaşılabilir.
Anti CCP Testi Hangi Durumlarda Yapılır?
Romatoid artrit ve benzeri eklem hastalıklarına ilişkin semptomlarla sağlık kuruluşlarına başvuran hastalar, tıbbi öykülerinin alınması ve fiziksel muayenenin ardından hekimleri tarafından birtakım kan testleri için konsülte edilir. Henüz tanısı koyulmamış olan iltihaplı artritleri bulunan hastalarda ve mevcut eklem iltihaplarının türüne ilişkin yapılan araştırmalarda en sık kullanılan kan tetkikleri arasında Anti CCP de yer alır. Kronik sistemik otoimmün bir hastalık olan romatoid artrit; hastaların el ve ayaklarında, bazı durumlarda ise vücudun diğer eklemlerinde iltihaplanma, ağrı, katılaşma, yıkım gibi sorunları beraberinde getiren ciddi bir hastalıktır. Bu nedenle belirtilen semptomlarla hastanelere başvuran hastalarda tedavi sürecinde komplikasyonların hafifletilmesine yönelik uygulamaların da yeri olmasına karşın asıl amaç eklemdeki iltihaplanmanın nedeninin ve dolayısıyla artritin türünün tam olarak belirlenmesi ve eklem hasarları oluşmadan bir an evvel tedavi uygulamalarının başlatılması olmalıdır. Yapılan pek çok bilimsel araştırmanın sonucunda Anti CCP testinin romatoid faktör testine oranla romatoid artrit hastalığı tanısında daha spesifik olduğu ve erken evrede hastalığın teşhis edilebilmesi konusunda çok daha etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle romatoid artrit belirtileri ile başvuran hastalarda Anti CCP antikorunun kandaki düzeyleri araştırılmalı, bunun yanı sıra romatoid faktör (RF), antinükleer antikor (ANA), C-reaktif protein (CRP), eritrosit sedimantasyon hızı, HLA doku tiplemesi, Lyme serolojisi ve ürik asit testi gibi uygulamalardan gerekli olanlar uygulanarak elde edilen sonuçlar bir bütün olarak değerlendirilerek teşhis koyulmalıdır.
Anti CCP Testi Nasıl Yapılır?
Anti CCP, basit bir kan testi ile araştırılabilen bir antikordur. İğne yardımıyla kol damarlarından alınan kan örneğinin inceleme için ilgili laboratuvarlara gönderilmesi ile kısa bir süre içerisinde sonuçların elde edilebilmesi mümkündür. Test öncesinde herhangi bir özel hazırlık gerekmez. Fakat bazı durumlarda hekiminiz sizden test öncesindeki belirli bir süre boyunca aç kalmanızı isteyebilir. Bunun için test öncesi dikkat etmeniz gereken hususlar konusunda hekiminize danışmanızda fayda vardır. Tüm kan testlerinde olduğu gibi Anti CCP düzeyi de kullanılan birtakım ilaçlardan etkilenebilir. Bu nedenle sürekli kullandığınız ilaçlar konusunda da hekiminize bilgi vermeniz gerekir. Kan örneği alındıktan sonra kanın alındığı bölgede şişlik, morarma gibi sorunların meydana gelmemesi için sağlık personelleri tarafından verilen steril pamuklarla uygulama bölgesine 5-10 dakika boyunca bastırılmalıdır. Kan alımından sonra tansiyon düşüklüğü ve göz kararması sorunu yaşayan bireylerin de 10 dakika boyunca oturarak dinlendikten sonra hastaneden ayrılmasında yarar vardır. Test sonuçları çoğu zaman aynı gün içerisinde veya en geç 1 gün sonra çıkacaktır. Sonuçlar hekim tarafından görülüp değerlendirildikten sonra hastalığa ilişkin tanı koyulabilir veya daha ileri tanı testleri istenebilir.
Anti CCP Sonuçları Nasıl Değerlendirilir?
Klinik bulguların romatoid artriti düşündürdüğü olgularda Anti CCP ve romatoid faktör testlerinin her ikisinin de pozitif çıkması genellikle hastalığın kesin tanısının koyulabilmesi için yeterlidir ve bu iki değerin birden pozitif olması çoğu durumda hastalığın şiddetli bir evrede bulunduğunu işaret eder. Hastalığa ilişkin herhangi bir belirti yaşamayan bireylerde rutin kan testleri esnasında bu değerlerden bir tanesinin pozitif çıkmış olması, klinik bulguların eşlik etmemesi nedeniyle tanının koyulabilmesi için yeterli değildir ve daha ileri araştırmaları gerektirir. Hastalarda romatoid faktör negatifken Anti CCP testinin pozitif çıkması ve klinik bulguların hastalığı işaret eder nitelikte olması ise hastanın romatoid artritin erken bir evresinde olduğunun veya bu hastalığa ileride yakalanma ihtimalinin yüksek olduğunun belirteci olabilir. Romatoid faktör pozitifken Anti CCP'nin negatif olması farklı bir romatolojik hastalığı işaret edebilir ve bu durumda teşhisin koyulabilmesi için klinik bulgular üzerinde daha fazla durulmalıdır. Her iki değeri de negatif çıkan hastalarda ise romatoid artrit hastalığının bulunma ihtimalinin sıfır olmasa da çok düşük bir olasılık olduğu söylenebilir.
Anti CCP Yüksekliği Nasıl Tedavi Edilir?
Anti CCP, romatoid faktör ve diğer tanı testlerinin yapıldığı hastalarda tedavi sürecinin bir an önce başlatılması hem tedavideki başarı oranının artırılması hem de kalıcı hasarların önlenebilmesi açısından büyük bir öneme sahiptir. Dolayısıyla erken teşhis de tedavide büyük faydalar sağlar. Genellikle romatoid artrit hastalığının erken evredeki belirtileri birçok farklı hastalıkla karıştırılabildiğinden bazı olgularda tanının koyulabilmesi uzun yıllar sürebilmekte, bu süreçte hastalık daha şiddetli evrelere ilerleyebilmektedir. Bu durumların önüne geçilebilmesi için eklem ağrıları hafife alınmamalı, sürekli tekrarlaması durumunda bu sorunu yaşayan hastalar mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurmalıdır. Ailesinde romatolojik hastalıklar ve eklem iltihabı öyküsü bulunanlar başta olmak üzere tüm bireyler hekimlerinin önereceği aralıklarla eklem hastalıklarına yönelik olarak uygulanan rutin kan testlerini yaptırmalıdır.
Eğer siz de romatoid artrit hastası iseniz veya sürekli olarak eklem ağrıları yaşıyorsanız derhal bir sağlık kuruluşuna başvurarak detaylı şekilde muayeneden geçmelisiniz. Daha önceden hastalığın teşhisini aldıysanız gerekli kontrollerinizi, henüz teşhisi koyulmamış semptomlar yaşıyorsanız bunların nedeninin araştırılmasına yönelik tanı testlerinizi yaptırarak sağlığınızı koruyabilir, ileride karşı karşıya kalabileceğiniz daha ciddi sorunların erken dönemde önüne geçebilirsiniz.