Kalp damarlarının görüntülenmesinde halen altın standart olarak kabul edilen anjiyo, kalp damar hastalıklarının tanı ve tedavisinde çok önemli bir yer tutuyor. Koroner damarlardaki daralma ya da tıkanıklığı ortaya çıkararak tedavi şeklini belirlemek amacıyla yapılan anjiyo bir tedavi değil, tanı yöntemidir.
Koroner anjiyografi nedir?
Herhangi bir damar sistemindeki kan akımının nasıl olduğu, darlık ya da tıkanıklık gibi sorunların var olup olmadığını gösteren bir görüntüleme yöntemidir. Vücuttaki tüm damarlar için anjiyografi yapılabiliyor. Kalp damarlarını incelemek için yapılan anjiyo koroner anjiyografi olarak adlandırılıyor. Koroner anjiyografiyle, damar sertliği nedeniyle koroner arterlerin hangi bölgesinin ne kadar daraldığı ya da tıkandığı tespit edilmektedir.
Anjiyo bir tedavi değil, bir görüntüleme yöntemi mi?
Evet, koroner anjiyografi aslında tedavinin şekillenmesini sağlayan bir görüntüleme yöntemidir.
Kimlere anjiyo yapılabilir, kimlere yapılamaz?
Kalp damarlarında daralma-tıkanma olduğu düşünülen bütün hastalara koroner anjiyografi yapılır. Örneğin, göğüs ağrısı olanlar ve efor testi pozitif çıkanlar, kalp krizi geçirenler.
Anjiyo kararı hemen alınır mı?
Kalp damarlarında darlık olduğu düşünülen bütün hastalara hemen anjiyografi yapılması planlanır.
Kullanılan maddeye karşı alerji gibi bir durum söz konusu olabilir mi?
Anjiyografide opak madde kullanılır. Bu da iyot içeren bir maddedir. Dolayısıyla iyot alerjisi olanlarda alerji tehlikesi bulunur.
Anjiyo işlemi için hastanede yatmak gerekir mi? Ne kadar süreyle yatış gerekir?
Anjiyo işlemi için günübirlik yatış yeterlidir.
Anjiyo yapılmadan önce hangi testlerin yapılması gerek?
İşlem öncesi kan sayımı, üre-kreatinin değerlerinin belirlenmesi önemlidir. Ayrıca kanama riski ve opak maddenin böbrek fonksiyonlarını bozması söz konusu. Özellikle böbrek yetersizliği olan hastalar riskli grubu oluşturuyor. O nedenle bu hastalar daha sıkı kontrol ediliyor.
Anjiyo yapılmadan önce yemek yenebilir mi?
İşlem öncesi 3-4 saatlik açlık gerekiyor.
Düzenli kullanılan ilaçlar varsa ne yapılmalı?
Hastalar ilaçlarını kullanmaya devam edebilir. Sadece kan sulandırıcı ilaçlar komplikasyon riskini artırdığı için kesilmelidir.
Hangi doktor anjiyo işlemini yapar?
İşlemi kardiyologlar gerçekleştirir.
Anjiyo nasıl uygulanır?
Bu işlemde kasık bölgesinde küçük bir cilt kesisi yapılır, kasık damarına iğne ile girilerek kılavuz bir tel damar içine yerleştirilir ve bu telin üzerinden de kateterlerin rahat ilerlemesini sağlayan 15-20 cm’lik plastik kılıflar yerleştirilir ve damar sistemine giriş yolu sağlanır. Koroner anjiyografide, kateter adı verilen çok ince plastik borucuklar aracılığıyla kalbi besleyen koroner damarların içine bu damarları görünür hale getiren kontrast madde verilir. Damarların görüntülenmesini sağlayan bu işlemle aynı anda elde edilen görüntüler filme kayıt edilir.
Anjiyoda anestezi kullanılıyor mu?
Anjiyo uygulanacak hastanın genel anestezi altında olması gerekmiyor. İşlem yapılacak olan cilt bölgesi lokal anestezi ile uyuşturuluyor. Gerektiğinde balon, stent gibi tedavi edici cihazları kullanarak koroner darlıkların giderilmesi de yine benzer şekilde anjiyografi gibi kateterler aracılığıyla yapılır.
Anjiyo işlemi ne kadar zamanda tamamlanıyor?
şlem yaklaşık olarak 10-15 dakika sürmektedir. İşlemin ardından atardamar içindeki tüp çekilir ve oradan kanama olmaması için bir müddet baskı uygulanır. Kanamanın durduğuna emin olunca sıkı bir pansuman yapılır. Kasıktan girişim yapılmış ise 5-6 saatlik yatak istirahatinin, koldan girişim yapılmış ise 1-2 saatlik gözlemin ardından hasta evine taburcu edilir.
Anjiyografi işlemi sırasında hasta acı hisseder mi?
Genellikle hastaların rahatlamasını sağlayan sakinleştirici bir ilaç kateter laboratuvarına girmeden önce verilir. Çoğu kişi işlem sırasında ağrı hissetmez. Bazı hastalar ise canlarının hafif acıdığını ifade ederler. Aynı diş çekiminde olduğu gibi işlemin uygulanacağı bölge, lokal anestezik (his kaybı sağlayan) bir madde ile uyuşturulur. Bu sırada bir iğne batması kadar acı hissedilir.
Anjiyo sonrasında hasta ağrı hisseder mi?
İşlem tamamlandıktan sonra kateter çekiliyor. Kateter çekilmesi sonrası girişim yapılan atardamardan kanama olmaması için kasık bölgesine sıkı biçimde baskı uygulanması gerekir. Bası nedeniyle belki ağrı yaşanabilir. Ayrıca tekrar kanama yaşanmaması için kasık bölgesine kum torbaları konarak hastanın sırt üstü yatması istenir.
Anjiyodan sonra hasta nelerle karşılaşabilir?
İşlemle ilgili meydana gelebilecek sorunlar da daha çok damara giriş yeri ile ilgilidir. Örneğin bacak damarı tıkanıklıklarında olduğu gibi kasık damarı plaklı, daralmış ya da bu damara girişi ve kateterlerin ilerletilmesini olanaksız kılacak şekilde tamamen tıkalı olabilmektedir. Şişman hastalarda damarın çok derinde ve yağ kitlesinin altında olması nedeniyle hem damara girmek zor olmakta hem de işlem sonrasında kanamanın durdurulmasında sorunlar yaşanabilmektedir. Kanama bazen cilt altında olur. Bu da kan birikmelerine ve dize kadar inen tüm bacakta morarmaya neden olabilir. Bu komplikasyonların görülme sıklığı yüzde 2 ila 8 arasındadır.
Anjiyo sonuçları kalp hastalıkları konusunda yeterince ipucu verir mi?
Anjiyo, kalp damarlarında darlık olup olmadığını gösterir. Ayrıca kalbin sol karıncığının kasılma fonksiyonu hakkında da bilgi verir. Ancak diğer kalp hastalıkları konusunda yeterli bilgi vermez.
Anjiyodan ne kadar süre sonra ameliyat yapılabilir?
Bu durum hastalığın derecesine ve şekline bağlıdır. Örneğin, istirahatte ilaç tedavisine rağmen göğüs ağrısı olan hastalar acil ameliyat olmalıdır.
İkinci bir anjiyo gerekirse, iki anjiyo arasında ne kadar süre geçmeli?
Gerekiyorsa ikinci anjiyografi hemen yapılabilir.
Anjiyografinin yol açabileceği komplikasyonlar
- Girişim yapılan damarla ilgili kanama, damarın tıkanması, toplardamarla atardamar arasında fistül denilen yol oluşması. Bazen bu damarlar için ameliyat gerekli olabilir.
- Girişimde kullanılan opak maddeye alerji
- Opak maddeye bağlı böbrek yetersizliği
- Anjiyo yapılan damar boyunca delinme, yırtılma
- Kalp damarının yırtılması
- Kalp krizi
- Ölümcül ritim bozukluğu (ventrikül fibrilasyon)
- Anjiyo kateteri yolundaki damarlardan pıhtı atması veya damar sistemine ilaç verilmesi sırasında hava kaçmasına bağlı beyin damarlarının tıkanması ve inme