Ani kardiyak ölüm nedir?
Ani kardiyak ölüm hastalık belirtilerinin başlamasından en çok bir saat sonra kalple ilgili bir bozukluk nedeniyle ölümü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Çoğunlukla ölüm ve belirtiler arasında çok az zaman vardır. Bu tür bir olaydan kurtulanlar genelde şuur kaybı öncesi bir çarpıntı veya göğüs ağrısı hissettiklerini söylerler.
Ani kardiyak ölüm sebepleri nelerdir?
40 yaş üzeri insanlarda ani kardiyak ölümün sebebi çoğunlukla koroner arter hastalığına bağlı kalp krizidir. Esas olay kalbin atardamarlarıyla ilgili olmakla beraber ani ölüm çoğunlukla atar damardaki tıkanmanın yarattığı bir kalp ritmi bozukluğuna bağlıdır. Ventriküler fibrilasyon olarak isimlendirilen bu ritim bozukluğu sırasında kalp pompalama işlemini yerine getiremez ve kan akımı durur. Birkaç dakika içinde elektroşok yapılarak kalp ritmi normale getirilemezse ölüm gerçekleşir.
Ani kardiyak ölüm riski nasıl azaltılabilir?
40 yaş üzeri normal popülasyonda ani ölüm sıklığı binde 1 kadardır. Kalp damarları hastalığı ile ilgili risk faktörleri (sigara, kolesterol yüksekliği, hipertansiyon, şeker hastalığı, stres, aile öyküsü) ani ölüm için risk faktörleridir. Kalp damar hastalığı yönünden rutin kontroller (muayene, efor testi ve diğerleri) ve genel önlemler (sigarayı bırakma, egzersiz, kolesterol yüksekliğinin düzeltilmesi, kan basıncı kontrolü gibi) ani ölüm riskinin önceden belirlenmesi ve riskin azaltılması için yapılması gerekenler olarak sayılabilir.
35 yaş altındaki genç yetişkinlerde ise ani kardiyak ölüm sıklığı daha az (yüz binde 5); sebepleri daha farklıdır. Kalbin elektriksel ileti sistemi hastalıkları, kalp kası hastalıkları, doğuştan kalp damarı anomalileri gibi sebepler genç yetişkinlerde ani ölüm sebebidir. Ani ölümlerin yarısından çoğu egzersiz sırasında meydana gelmektedir. Yine esas mekanizma ventriküler fibrilasyon ve benzeri ritim problemleridir.
Bu rahatsızlıkların bir kısmı basit bir tanı yöntemi olan elektrokardiyografi (EKG) ile belirlenebilir. Bir kısmı ise daha ileri tanı yöntemleri ile ortaya konabilir. Bazı ritim problemleri ve kalp kası hastalıkları kalıtımsal özellik gösterir. Ailesinde ani ölüm hikayesi bulunanlar bu yönden tetkik edilmelidir. Hızlı kalp çarpıntısı ve çarpıntı sırasında baş dönmesi-bayılma yakınması olanlar mutlaka kardiyoloji kontrolünden geçmelidir. Bazı ritim bozuklukları kateter ablasyon denen tedavi yöntemi ile yok edilerek; bazı durumlarda ise ani ölüme yol açan ritim bozukluğunu tanıyan ve elektroşok vererek normal kalp ritmini sağlayan kalp pilleri takılmasıyla ani ölüm riski ortadan kaldırılabilir veya azaltılabilir.