Gelişen tıp sayesinde yaşam süresinin giderek uzaması, Alzheimer gibi hastalıkların giderek daha fazla görülmesine yol açtı. İleri yaşlarda görülen bu hastalığın kesin tedavisi henüz olmasa da yeni geliştirilen tanı ve tedavi yöntemlerinin yanı sıra günlük yaşantımızda alabileceğimiz önlemlerle Alzheimer’a yakalanma riskini düşürebiliriz. Türkiye’de Alzheimer hasta sayısı henüz korkutucu boyutlarda olmasa da her geçen gün bu oran artıyor. Dünyada yaklaşık 30 milyon Alzheimer hastası olduğu ve bu sayının katlanarak arttığı düşünülüyor. Giderek artan bu hastalığa yakalanma yaşını mümkün olduğu kadar ertelediğimizde ise hem kendi hayatımızı hem de bize bakmakla yükümlü kişilerin hayatını olumsuz etkilememiş oluyoruz. Bunun içinse çeşitli önlemler almamız yeterli. Kimyasal ve toksik maddelere fazla maruz kalan kişilerle, elektromanyetik alan etkisinde çalışanların Alzheimer hastalığına yakalanma risklerinin daha fazla olduğunu biliyor muydunuz?
Alzheimer hastalığına yakalanmamak için erken yaşlarda önlem almaya başlamak gerekiyor. “Bana bir şey olmaz” düşüncesiyle hareket etmek hastalığa yakalanma riskini artırıyor. Özellikle 65 yaşından sonra görülme sıklığı giderek artan bu hastalıkla ilgili ülkemizde yapılan çalışmalarda, 65-70 yaş aralığında hastalığın görülme sıklığı %4-5, 70 yaş üzeri görülme sıklığı ise yaklaşık %10 olarak belirtiliyor. Hastaların yarısının 75-80 yaş aralığında olduğunu belirten uzmanlar, keyifli aktivitelerle hafızamızı güçlendirerek Alzheimer hastalığı nasıl önlenir sorusuna cevap bulabileceğimizi söylüyor. Eğlenceli ve hoş zaman geçirerek bu hastalığı yenmemiz veya mümkün olduğunca ertelememiz mümkün olabiliyor. Bulmaca ve sudoku çözmek, scrabble gibi strateji oyunları oynamak, bol miktarda gazete, dergi, kitap okumak, müzik aleti çalmak, yabancı dil öğrenmek ve yeni hobiler, uğraşlar edinmek hafızamızı ciddi anlamda güçlendirmemize yardımcı oluyor.
Kimyasal ve elektromanyetik alana maruz meslek gruplarında risk yüksek
Bazı meslek grupları Alzheimer hastalığına yakalanma riskine adeta davetiye çıkarıyor. Kimyasal ve toksik maddelere fazla maruz kalan kişilerle, elektromanyetik alan etkisinde çalışanlar Alzheimer hastalığı riski taşıyor. Özellikle aşırı düşük frekanslı manyetik alan etkisinde fazla kalan kişilerde daha çok görüldüğü yapılan çalışmalarda bildiriliyor. Fenol, benzen, toluen ve diğer solventlere toksik dozlarda maruz kalma, kurşun, civa gibi ağır metaller ve pestisitlerle ilgili meslekler daha fazla risk altındalar.
Unutkanlığı ve ileride gelişebilecek demansı önlemenin yolları önce bunlara neden olabilecek hastalıkların bilinmesi ve bunlara karşı yapılacak mücadele ile başlıyor. Damar sertliğine neden olan yüksek tansiyon, şeker, kolestrol yüksekliği, sigara kullanımı gibi nedenler var ise bunların önlenmesi gerektiğine dikkat çeken uzmanlar, özellikle düzenli egzersiz yapan kişilerde unutkanlık ve demansın gelişme riskinin daha düşük olduğunu belirtiyorlar.
Sosyal ilişkilerde bulunmak ve aktif olmak bu hastalık için oldukça önemli. Sosyal olan kişilerde stres, depresyon gibi belirtiler daha az görülüyor, bu da risk faktörlerinin azaltılması için mühim bir unsur. Alzheimer hastalığından korunmak için stresi azaltmak, dengeli beslenmek gerekli. Kişilerin hobilerini devam ettirmesi, uykusunu düzenlemesi ve sigara kullanıyorsa tüketimini azaltması, hatta bırakması gerekiyor.
Unutkanlıkla başa çıkmak için basit öneriler;
- Günlük işlerinizi, planlarınızı ve randevularınızı not alın
- Alışverişe çıkarken liste yapın
- Önemli telefon numaralarını bir yere yazın, kaydedin
- Bir şeyi nasıl yapacağınızı unutuyorsanız yapış sırasını yazın
- Eşyalarınızı koyduğunuz yeri sürekli olarak unutuyorsanız hep aynı yere koymaya özen gösterin
- Konuştuğunuz kişiye dikkatinizi verin, odaklanmaya çalışın. Mümkünse bu konuşmaları sessiz ortamda yapın.
Aktivite Listesi
Uzmanlar, Alzheimer için sosyal aktivitelerin ve hobilerin önemine işaret ediyor. Hasta için olduğu kadar özellikle hasta yakınları için de zor geçen bu süreçte hasta yakınlarına bazı öneriler;
- Hastanız için haftalık aktivite listeleri hazırlayın. Böylece onun hayatın içinde daha fazla kalmasını sağlayabilirsiniz.
- Bir hobi edinmesine yardımcı olun.
- Arkadaşlarıyla buluşacağı organizasyonlara katılmasını sağlayın. Dost sohbetleri hafızasını canlı tutacaktır.
- Bulmaca çözmek eğlencelidir. Mutlaka bu konuda teşvik edici davranın. Bu sayımızdaki bulmacadan başlayabilirsiniz.
- Eğer bir el işi, örgü merakı varsa; hazır kış gelmişken ona rengârenk iplikler alın.
- Ona alacağınız hediyelerde, zihnini canlı tutacak alternatiflere yönelin. Örneğin, bulmaca kitabı, hobisi için malzeme, küçük bir hafta sonu gezisi.
- İleri dönemde bir hastanın bakımını üstlendiyseniz mutlaka destek gruplarından yardım alın.