Vücut Kitle Endeksi

Beden Kitle Endeksi

Halk arasında boy kilo endeksi olarak da bilinen vücut kitle endeksi, kilogram cinsinden vücut kitlesinin, metre cinsinden vücut uzunluğunun karesine bölünmesiyle hesaplanabilir. İdeal kilonun hesaplanması için yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Farklı bir deyişle, kişinin vücut ağırlığının boyuna göre normal olup olmadığının anlaşılması için kullanılan bir tür parametredir. Bu hesaplama yöntemi sayesinde kişi, ideal kilosunun ne olduğunu öğrenebilir ve kilosunu kontrol etmek için gerekli önlemleri alabilir. BMI (Body mass index) cinsinden elde edilen değer, kişinin kendisi için sağlıklı olan kiloya ne kadar yakın olduğunu gösterir. Ancak bu ölçüm, vücutta ne kadar yağ ya da kas olduğunu göstermez. Yaş, cinsiyet, etnik köken gibi parametreleri değerlendirmez. Yine de toplumun kilo durumunun izlenmesinde, olası hastalıkların öngörülmesinde ve risklerin değerlendirilmesinde önemli bir paya sahiptir. Bu gibi değerlerin saptanabilmesi için diyetisyene başvurmak ve ölçüm yaptırmak gerekir. Tüm bunlara rağmen boy kilo endeksi, kişinin ideal kilosuna ne kadar yakın olduğunu anlamasında önemli bir paya sahiptir. Yapılan matematiksel hesaplamanın ardından elde edilen BMI cinsindeki sayı değeri, vücut kitle endeksinde yer alan değerlerle kıyaslanarak ağırlık durumu hakkında bilgi sahibi olunabilir. Sıklıkla sorulan, vücut kitle endeksi nasıl hesaplanır? sorusunu ayrıntılı olarak yanıtlamadan önce, vücut kitle endeksi nedir? sorusunu cevaplamak gerekir.

Vücut Kitle Endeksi Nedir?

Vücut kitle endeksi, kişinin kilosunun ağırlığına oranla ölçülmesi olarak tanımlanabilir. Farklı bir deyişle kişinin kilogram cinsinden ağırlığının, metre cinsinden uzunluğunun karesine bölünmesiyle elde edilir. Çocuk, genç ve yetişkinlerde yağlanmaya bağlı olarak oluşan aşırı kilonun saptanması için yaygın olarak kullanılır. Vücut kitle endeksi çoğunlukla vücut yağ ölçümüyle paralellik gösterse de yağlılık oranı hakkında net bir sonuç vermez. Farklı bir deyişle vücut yağını direkt olarak ölçmez, bunun yerine tahmin oluşturmak için bir denklem kullanır. Kişinin vücudundaki ya ve kas miktarının ölçülüp değerlendirilmesi için ilave ölçümler yapılmalıdır. Dolayısıyla boy kilo endeksi, vücudun ne kadar yağlı olduğunun doğrudan bir ölçüsü olarak kabul edilmez. Vücut kitle endeksi, kişinin sağlıklı ya da sağlıksız bir kiloda olup olmadığını belirlemeye yardımcı bir araçtır. Yapılan hesaplama sonucunda kişinin vücut kitle endeksi yüksek çıkarsa bu, kişinin vücudunda çok fazla yağ olduğu anlamını taşıyabilir. Diğer bir ifadeyle yüksek BMI sonucu, kişide kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve diyabet gibi hastalıklara yakalanma riskinin de yüksek olduğunu ifade eder. Çok düşük BMI sonucu ise kişinin boyuna göre fazla zayıf olduğunu ifade eder. Bu aynı zamanda kişide kemik erimesi, bağışıklık sisteminin zayıf olması ve anemi gibi pek çok farklı hastalığın varlığının işareti olabilir. Bu yüzden ideal kilonun korunmasına yardımcı olmak için son derece kolay bir şekilde hesaplanabilen kilo boy endeksi, kişinin kilosunu kontrol etmesine ve daha önemlisi kilosuna bağlı olarak gelişebilecek sağlık risklerine karşı önlem almasına yardımcı olabilir.

Vücut Kitle Endeksi Nasıl Hesaplanır?

Vücut kitle endeksini hesaplamak, vücut yağı ve kas kütlesi hakkında net bir bilgi sunmasa da kişinin ideal kilosu hakkında kolayca bilgi verir. Kişinin sağlıklı kiloda olup olmadığını anlamasında etkili bir yöntem olan boy kilo endeksi hesaplama işleminde elde edilen değer ne kadar yüksekse, kişinin vücudundaki yağ oranının o kadar fazla olduğu anlaşılır. BMI değeri, kişinin kilosunun, kalp krizi, diyabet ve kanser gibi pek çok sağlık sorunu için risk teşkil edip etmediğini belirlemesi için de kullanılabilir. Vücut kitle endeksi, kişinin kilogram cinsinden ağırlığının metre cinsinden boyunun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Elde edilen sonuç, kişinin hangi ağırlık kategorisinde olduğunu anlamasında kullanılır. Pek çok kişi için vücut yağı hakkında iyi bir tahmin sunan kilo boy endeksi, vücut geliştiriciler, düzenli spor yapanlar ve diğer kaslı kişiler için doğru bir anlam ifade etmeyebilir. Bu kişiler fazla kilolu olmasalar dahi aşırı kas kütleleri nedeniyle yüksek BMI değeri ile karşılaşabilirler. Ayrıca kas kütlesini fazlaca kaybeden yaşlı kişilerde de vücut yağının fazla olduğunu gösterme konusunda yetersiz olabilir. Boy kilo endeksi hesaplama işlemi yapılırken çocuklar ve gençler için de aynı formül kullanılsa da BMI cinsinden elde edilen sonuç farklı şekilde yorumlanır. Yetişkin, genç ve çocuklarda vücut kitle endeksi hesaplama şu şekilde yapılır:

Tüm yaş gruplarında olduğu gibi öncelikle kişinin boyu ve kilosu doğru şekilde ölçülmelidir. Ardından boy kilo endeksini hesaplamak için vücut ağırlığı (kg) / boy uzunluğunun (m) karesi formülü kullanılır. Kişinin 1.74 m. uzunluğa ve 70 kg. ağırlığa sahip olduğu örnek bir durumda hesaplama şu şekilde yapılır:

1.74 x 1.74 = 3.02
70 / 3.02 = 23.2

Bu durumda kişinin vücut kitle endeksi 23.2 BMI'dır.

Bir diğer örnekte ise kişinin 1.55 m. boyunda ve 95 kg. ağırlığında olduğu varsayıldığında BMI değeri şu şekilde hesaplanır:

1.55 x 1.55 = 2.4025
90 / 2.4025 = 37.4

Bu durumda ise kişinin vücut kitle endeksi 37.4 BMI'dır.

2 ila 18 yaşındaki genç ve çocuk boy kilo endeksi hesaplama yöntemi aynı şekilde yapılsa da sonuçları farklı şekilde değerlendirilir. İki çocuğun birebir aynı BMI değerine sahip olması durumunda bile birinin obez, diğerinin ideal kiloda olduğu görülebilir. Farklı bir deyişle bu yaş grubunda boy kilo endeksi yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterdiğinden, ölçümün uzman diyetisyen ya da çocuk hekimi tarafından yapılması önerilir.

Vücut Kitle Endeksi Değeri Ne Anlama Gelir?

Vücut kitle endeksinin hesaplanmasının ardından BMI cinsinden elde edilen değer şu şekilde yorumlanır:

• 0 ila 18,4 BMI: Zayıf. Kişinin boyuna oranla ağırlığının yetersiz olduğunu ifade eden bu değer ile karşılaşılması durumunda kişinin diyetisyen eşliğinde sağlıklı bir şekilde kilo alması önerilir.
• 18.5 ila 24.9 BMI: Normal. Bu değer aralığı kişinin ideal kiloda olduğunu gösterir. Bu değere sahip olan kişilerin düzenli, dengeli ve sağlıklı beslenmeye devam etmeleri önerilir.
• 25 ila 29.9 BMI: Fazla Kilolu. Kişinin boyuna oranla kilosunun fazla olduğunu gösteren bu değer aralığında kişinin uygun diyet ile fazla kilolarından kurtulması önerilir.
• 30 ila 34.9 BMI: Şişman. Birinci derece obez kategorisinde değerlendiren değer aralığında, kişinin kilosunun sağlık açısından risk oluşturabilecek düzeyde olduğu anlaşılır. Bu kişilerin diyetisyen yardımıyla kilo vermesi önerilir.
• 35 ila 44.9 BMI: Şişman. İkinci derece obez olarak tanımlanan bu değerlere sahip olan kişilerde kalp ve damar hastalıkları bakımından risk artar. Kişinin kilo vermek için diyetisyene başvurması önerilir.
• 45+ BMI: Aşırı Şişman. Üçüncü derece obez kategorisinde olan bu kişilerde hastalık gelişme riski çok yüksektir. Hekim ve diyetisyen eşliğinde kilo verilmesi önerilir.

Yaş aralığına göre ise kişinin ideal vücut kitle endeksi şu şekildedir:

• 19-24 Yaş: 19-24 BMI.
• 25-34 Yaş: 20-25 BMI.
• 35-44 Yaş: 21-26 BMI.
• 45-54 Yaş: 22-27 BMI.
• 55-64 Yaş: 23-28 BMI.
• 65 Yaş ve üzeri: 24-29 BMI.